στενά

στενά: I
Ορεινός οικισμός (2 κάτ., υψόμ. 940), στην επαρχία Καστοριάς, του ομώνυμου νομού. Υπάγεται στην κοινότητα Νεστορίου.
II
Συμβατικός όρος, με τον οποίο υποδηλώνονται ο Βόσπορος και τα Δαρδανέλλια. Έως το 1774 ολόκληρη η περιοχή και η Μαύρη θάλασσα περικλειόταν από εδάφη της Τουρκίας, η οποία μπορούσε να διαθέτει τα Σ. κατά την κρίση της. Με τη συνθήκη του Κιουτσούκ - Καϊναρτζή (1774), η Τουρκία υποχρεώθηκε να επιτρέπει ελεύθερη δίοδο στα εμπορικά πλοία της Ρωσίας. Η ελευθερία αυτή αναγνωρίστηκε μετά στην Αυστρία, Αγγλία, Γαλλία και με τη συνθήκη της Αδριανούπολης επεκτάθηκε σε όλες τις δυνάμεις (1829). Στην Ελλάδα ειδικά το δικαίωμα αναγνωρίστηκε με τη συμφωνία της Κάνλιτζας (1855), ενώ στη Ρωσία είχε επιτραπεί με τη συνθήκη του Χουνκιάρ Ισκελεσί (1833) η δίοδος και πολεμικών πλοίων. Ακολουθεί η περίοδος του «κλεισίματος» των Σ.: με τη «σύμβαση των Σ.» (1841) απαγορεύτηκε γενικώς η δίοδος πολεμικών πλοίων, επιβεβαιώθηκε όμως η ελευθερία των εμπορικών. Μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο, με τη συνθήκη των Παρισίων του 1856, καθιερώθηκε η «ουδετερότητα» των Σ. και της Μαύρης θάλασσας, όπου απαγορεύτηκε στη Ρωσία να έχει στόλο και πολεμικά λιμάνια. Οι όροι αυτοί όμως, καθώς και της σύμβασης του 1871, καταγγέλθηκαν, με την ευκαιρία του γαλλογερμανικού πόλεμου, από τη Ρωσία και αντικαταστάθηκαν με τη συμφωνία του Λονδίνου του 1871, που επιβεβαιώθηκε και από το Συνέδριο του Βερολίνου (1878). Κατά τους όρους της επιτρεπόταν, με άδεια του σουλτάνου, η δίοδος και πολεμικών πλοίων φίλων δυνάμεων, όχι όμως εμπόλεμων. Ο περιορισμός παραβιάστηκε τον Αύγουστο του 1914, όταν τα πολεμικά σκάφη Göben και Breslau της εμπόλεμης Γερμανίας διέφυγαν από τη Μεσόγειο και εισχώρησαν στα Δαρδανέλλια και στην Προποντίδα.

Με τη συνθήκη των Σεβρών (1920), όταν η δυτική όχθη του Ελλήσποντου είχε γίνει ελληνική, καθιερώθηκε η «διεθνοποίηση» των Σ.: ελευθερία διόδου σε εμπορικά και πολεμικά πλοία όλων των κρατών, εμπόλεμων ή μη, και ίδρυση διεθνούς επιτροπής, που θα ασκούσε τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Τουρκίας στα Σ.

Η συνθήκη αντικαταστάθηκε με τη «σύμβαση του καθεστώτος των Σ.» της Λοζάννης (1923), η οποία όριζε: α) για τα εμπορικά πλοία: σε καιρό ειρήνης, πλήρη ελευθερία διόδου· σε καιρό πόλεμου: αν η Τουρκία είναι ουδέτερη, πλήρη ελευθερία διόδου· αν είναι εμπόλεμη, ελευθερία διόδου μόνο για τα πλοία των ουδέτερων, αν δε βοηθούν τον εχθρό και αν δεν κάνουν λαθρεμπόριο πόλεμου· β) για τα πολεμικά πλοία: σε καιρό ειρήνης, πλήρη ελευθερία διόδου, με τον όρο η δύναμή τους να μην υπερβαίνει τη δύναμη του ισχυρότερου στόλου των κρατών της Μαύρης θάλασσας· σε καιρό πόλεμου, όμοια ελευθερία, αν η Τουρκία είναι ουδέτερη, και ελευθερία μόνο για τα πλοία των ουδέτερων, αν είναι εμπόλεμη. Ουδέτερη ορίστηκε και η ζώνη των Σ.

Η σύμβαση τέλος της Λοζάννης αντικαταστάθηκε με τη συνθήκη του Μοντρέ (1936, ανανεώθηκε το 1951), κατά την οποία: για τα εμπορικά πλοία ελευθερία διόδου σε καιρό ειρήνης και, εφόσον η Τουρκία είναι ουδέτερη, και σε καιρό πόλεμου· αν η Τουρκία είναι εμπόλεμη, ελεύθερη δίοδος μόνο στα πλοία των ουδέτερων β) για τα πολεμικά πλοία: ελεύθερη δίοδος σε καιρό ειρήνης με τους περιορισμούς του αριθμού τους· σε καιρό πόλεμου, αν η Τουρκία είναι ουδέτερη, ελεύθερη δίοδος, με τον όρο τα σκάφη να μην ενεργήσουν εχθροπραξίες· αν η Τουρκία είναι εμπόλεμη, ρυθμίζει το θέμα της διόδου κατά την αρέσκειά της. Παρόμοιοι όροι ρυθμίζουν το θέμα της διόδου υποβρυχίων και αεροπλάνων.

* * *

τα, Ν

βλ. στενός.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Look at other dictionaries:

στένα — στένᾱ , στένος narrow neut nom/voc/acc pl (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
στενά — στενός narrow neut nom/voc/acc pl στενά̱ , στενός narrow fem nom/voc/acc dual στενά̱ , στενός narrow fem nom/voc sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
Κλεισούρας, στενά — Στενωπός της δυτικής Μακεδονίας, στην περιοχή όπου συναντώνται τα όρια των νομών Καστοριάς, Φλωρίνης και Κοζάνης, μεταξύ των νότιων απολήξεων του όρους Βέρνου Βίτσι και των βόρειων απολήξεων του όρους Άσκιου Σινιάτσικου. Ονομάστηκαν έτσι από τον… … Dictionary of Greek
Αμανίδες πύλες — Στενά στο όρος Αμανό της Κιλικίας. To πρώτο, που οδηγεί στην Κιλικία, λεγόταν και «Κιλίκιαι Πύλαι» (Στράβων), ενώ κατά τον Μεσαίωνα ονομαζόταν Πορτέλα. Σήμερα, στα τουρκικά λέγεται Σακάλ Τουτάν. H θέση παρουσιάζει μεγάλη στρατηγική σημασία και… … Dictionary of Greek
στενάς — στενά̱ς , στενός narrow fem acc pl … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
στενάσαι — στενά̱σᾱͅ , στενάζω sigh deeply fut part act fem dat sg (doric) στενάζω sigh deeply aor inf act στενάσαῑ , στενάζω sigh deeply aor opt act 3rd sg … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
στενός — Όνομα δύο οικισμών. 1. Ορεινός οικισμός (45 κάτ., υψόμ. 500 μ.) στην επαρχία Καλαβρύτων του νομού Αχαΐας. Υπάγεται διοικητικά στην κοινότητα Παγκρατίου. 2. Παράλιος οικισμός (5 κάτ., υψόμ. 30 μ.), στην επαρχία Παρνασσίδας του νομού Φωκίδας.… … Dictionary of Greek
τουρκιά — Χώρα της εγγύς Ανατολής. Το ευρωπαϊκό τμήμα της συνορεύει με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία και βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος, τον Εύξεινο Πόντο και την Προποντίδα. Το ασιατικό τμήμα της συνορεύει με την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, το… … Dictionary of Greek
Γαλλία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Γαλλίας Έκταση: 547.030 τ.χλμ Πληθυσμός: 58.518.148 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα: Παρίσι (2.125.246 κάτ. το 2000)Κράτος της δυτικής Ευρώπης. Συνορεύει στα ΝΑ με την Ισπανία και την Ανδόρα, στα Β με το Βέλγιο και το… … Dictionary of Greek
Βυζαντινή αυτοκρατορία — I Β.α., ή αλλιώς Μεταγενέστερο Ρωμαϊκό ή Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος, αποκαλείται συμβατικά το ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Πρωτεύουσα του τμήματος αυτού, που μετά την κατάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους συνέχισε περίπου για έντεκα… … Dictionary of Greek

Academic Dictionaries and Encyclopedias

στενά

Look at other dictionaries:

Share the article and excerpts

Academic Dictionaries and Encyclopedias

Dictionary of Greek

στενά

Look at other dictionaries:

Share the article and excerpts

Direct link